Արևդ խլած մարդկանց համար արև չդառնաս․ Գայա

Մեր հասարակությունում կան երիտասարդ ստեղծագործողներ, որոնց մասին երբևէ չեն խոսել։ Այսօր միասին կբացահայտենք նրանցից մեկին՝ Գայա Ասոյանին։ Նշեմ, որ Գայան ծնվել է 2004 թվականին Բերձորում և մինչև 9-րդ դասարան դպրոց հաճախել հենց այնտեղ։ Չորս տարի հաճախել է տեղի Արվեստի դպրոցի դիզայն բաժինը և ինչպես ինքն է պատմում, հենց այնտեղ էլ սկսել է իր ստեղծագործական կյանքը։ Պատերազմից հետո տեղափոխվել է Երևան, որտեղ էլ շարունակել է ուսումը. Այժմ սովորում է Երևանի պետական համալսարանի Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի առաջին կուրսում։ Նշեմ նաև, որ չնայած երիտասարդ լինելուն` Գայան արդեն հասցրել է ունենալ հեղինակային գիրք։

—Կհիշե՞ս՝ երբ սկսեցիր ստեղծագործել, և որո՞նք են քո առաջին ստեղծագործական տողերը։

— Երևի 13 կամ 14 տարեկան էի, երբ սկսեցի ստեղծագործել։ Անկեղծ ասած` առաջին տողերս չեմ հիշում, որովհետև սկզբում իմ ստեղծագործությունները հանրությանը ներկայացրել եմ անանուն և չեմ նշել, որ այդ տողերի հեղինակը ես եմ։ Երբ արդեն արձագանքները շատացան, և մարդիկ սկսեցին հետաքրքրվել, թե ով է տողերի հեղինակը, արդեն ներկայացա հանրությանը։ Ես երբևէ չեմ կենտրոնացել այս ամենը պահպանելու վրա, որովհետև չեմ մտածել իմ անվան ներքո դրանք ներկայացնելու մասին. հենց այս է պատճառը, որ չեմ հիշում առաջին տողերս։

—Բավականին դրական և ոգեշնչող լսարան ունես։ Եղե՞լ են արդյոք մարդիկ, ովքեր բացասական են արտահայտվել ստեղծագործություններիդ վերաբերյալ, և եթե այո, ինչպե՞ս ես ընդունել դա։

—Իհա՛րկե եղել են մարդիկ, ովքեր բացասական են վերաբերվել իմ գրածներին։ Եղել են մարդիկ, որոնց դուր չեն եկել գրածներս, և եղել են մարդիկ, ովքեր, կոպիտ ասած, քննադատել են, բայց դա եղել է շատ առողջ քննադատություն, որն ինձ օգնել է։ Ես ընդունում եմ բացասական կարծիքներ, որովհետև անընդհատ դրականը լսելը քեզ ստիպում է նույն տեղում մնալ և առաջ չշարժվել։ Եվ ես գնահատում եմ առողջ քննադատությունը` հատկապես գրականության ոլորտում։

—Ըստ քեզ, ի՞նչն է պակասում աշխարհին, որի մասին դու փորձում ես խոսել ստեղծագործություններումդ։

—Գալիս է մի պահ, երբ դու գրում ես, կարդում ես, նայում ես աշխարհին ու հասկանում, որ աշխարհն ամեն ինչով պակաս է, ամեն ինչ պակաս է աշխարհում, բայց հետո գալիս է մի պահ, երբ դու հասկանում ես, որ աշխարհն ամեն ինչով լիքն է։ Ես երբեմն փորձել եմ ստեղծագործություններովս խոսել, թե ինչն է աշխարհում պակաս, բայց ավելի շատ խոսել եմ իմ աշխարհի մասին։

—Կխնդրեմ մեջբերես այն տողերը, որոնք քեզ ավելի հոգեհարազատ են։

—Շատ տողեր ունեմ, որոնք հոգեհարազատ են, բայց երբ ինձ տալիս են այս հարցը, ես հիմնականում իմ այս տողերն եմ հիշում․ <<Արևդ խլած մարդկանց համար արև չդառնաս>>։ Տողերը շատ հասարակ են, բայց երբ ես ինքս իմ մեջ խորանում եմ, հասկանում եմ, որ շատ տեղին եմ ասել։

—Անդրադառնանք գրքիդ։ Ինչպե՞ս ծնվեց հեղինակային գիրք ունենալու միտքը, և ինչպե՞ս ընտրեցիր հենց այդ թեման։

—Ես երբևէ չէի մտածել, որ հեղինակային գիրք կունենամ 16 տարեկան հասակում, այն էլ աշխարհի ամենածանր թեմայի՝ պատերազմի մասին, բայց լինում են պահեր, երբ քո կյանքը քեզանից առաջ է ընկնում, և քո պլանավորած բաները լինում են ավելի շուտ, քան դու ցանկանում էիր։ Հենց այդպես եղավ իմ գրքի ծնվելը։ Պատերազմը այդ շրջանում իմ կյանքի ամենամեծ հարվածն էր, որից հետո ես շատ խորը գլորվեցի։ Ես չգիտեմ՝ երբևէ դուրս կգամ այդ փոսից, թե ոչ, նույնիսկ հիմա ես այդ փոսի մեջ եմ, բայց ինքս ինձ խոստացա, որ պիտի գրեմ այն ամենի մասին, ինչ տեսել ու զգացել եմ, ու եթե եկող սերունդը երբևէ փորձի մոռանալ այս ամենի մասին, իմ գիրքը փոքրիկ հուշում կլինի մեր ապրածի մասին, որը չպետք է նորից կրկնվի։

—Որքա՞ն ժամանակ քեզնից խլեց գրքի ստեղծման ընթացքը։

—Մոտավորապես վեց ամիս է ինձնից պահանջվել այս փոքրիկ գիրքը գրելու համար։

—Ինչպիսի՞ն էր քո հուզական աշխարհը այդ ժամանակ, և ինչպե՞ս կարողացար հաղթահարել ինքդ քեզ։

—Հուզական աշխարհը շատ խառն էր, որովհետև ինձ համար բավական չէր, որ ես այդ ամենը ապրել եմ, և այսպես ասած` ինձ իրավունք էի վերապահում վերապրելու այդ ամենը գրելով։ Շատ դժվար է, երբ մի ցավ ապրել ես, ու դու այդ ամենը փորձում ես բառերով նկարագրել ու ամեն անգամ նախադասությունը ավարտելիս հասկանում ես, որ դու այսպես չես զգացել։ Դու չես կարողանում քո զգացածը բառերով լիովին արտահայտել, որովհետև իրոք լինում են դեպքեր, երբ բառերը էժան են զգացածդ արտահայտելու համար։ Չգիտեմ՝ գիրքն ավարտելը հաղթահարել էր ինքս ինձ, թե ոչ, որովհետև գրեթե մեկ տարի անց երբ կարդում եմ գիրքս, հասկանում եմ, որ շատ բաներ ես չեմ ասել ու շատ բաներ ավելի հասարակ եմ ներկայացրել, քան ես զգացել եմ այն ժամանակ։

—Ի՞նչ խորհուրդ կտաս ընթերցողին և ի՞նչ կուզես, որ սովորեն այս գրքից։

—Ես ուղղակի ուզում եմ, որ մենք գնահատենք այս կյանքը ու իրոք սիրենք, որովհետև գուցե կյանքը տականք է, գուցե կյանքը զզվելի է, գուցե կյանքը շատ անարդար է հենց քո հանդեպ, բայց հենց այս կյանքում ենք մենք զգում ամենաանցանկալին ու ցանկալին։ Ու ես ցանկանում եմ `հենց այս կյանքում մենք սովորենք սիրել մարդկանց կենդանի ժամանակ։ Մենք պահենք այն ամենը, ինչ մերն է, երբ ունենք, այլ ոչ թե երբ կորցնենք։ Ուղղակի կյանքը շատ կարճ է, շատ արագ է գնում, ու նշանակություն չունի, թե դու քանի տարեկան ես, թե ինչքան կարող ես ապրել, միևնույն է, կյանքը շատ արագ է վազում քո կողքով։ Ես ուզում եմ, որ մենք չուշանանք այդ ընթացքից, որովհետև, առանց այն էլ, շատ բաներ խլում են մեր կյանքը, ու գոնե չխլած հատվածում մենք պետք է ապրենք։